محمدکریم فضلی

محمد کریم فضلی (زادهٔ ۱۳۱۱ در تویسرکان - درگذشتهٔ ۱۳۹۹ در تهران) کارآفرین ایرانی و بنیان‌گذار گروه صنعتی گلرنگ بود.

زندگی شخصی

محمد کریم فضلی، بنیان‌گذار گروه صنعتی گلرنگ متولد ۷ اردیبهشت ۱۳۱۱ در شهر تویسرکان استان همدان است. تا ده سالگی در تویسرکان زندگی کرد و پس از آن همراه خانواده برای رشد کسب‌وکار پدرش راهی همدان شد. پنجم ابتدایی را در همدان آموخت و به‌خاطر رونق نگرفتن کسب‌وکار پدرش مجدداً با خانواده به تویسرکان بازگشتند.
پدر محمدکریم بسیار به درس و پیشرفت علمی او اهمیت می‌داد و مادرش نیز مشوق اصلی‌اش برای ادامهٔ تحصیل بود. مادرش همیشه باعث شد او شاگرد اول کلاس باشد. در همان سال‌ها بود که مادرش را از دست داد و این شد که تصمیم گرفت تحصیل را رها کند و به کمک پدر به تجارت او بپردازد.

زندگی حرفه‌ای

 پدرش به کار عطاری و عمده‌فروشی مشغول بود و در صابون‌سازی هم مهارت داشت. نخستین فعالیت اقتصادی‌اش را نزد پدرش که از بازرگانان خوش‌نام و اهل فضل بود، آغاز نمود. پس از ازدواج در سن بیست سالگی برای جستجوی شرایط مطلوب‌تر و شناخت بیشتر از وضعیت شهرهای مختلف همجوار، به شهرستان‌های دیگر استان همدان سفر کرد و در شرایط کاری مختلف تجربه‌های مؤثری به‌دست آورد. در نهایت به تهران رفت.
مشکلات زیادی بر سر راه او بود اما وی با عزم جدی، مشکلات و موانع اصلی را ظرف سه سال برطرف کرد. فضلی که می‌بیند کشورهای پیشرفته با تکیه بر تولید و صنعت پویا و فعال به توسعه و پیشرفت رسیده‌اند و ایران به‌رغم همهٔ توانایی‌ها و ظرفیت‌های کم‌نظیرش، به مصرف‌کنندهٔ محصولات دست‌چندم آن‌ها تبدیل شده، به فکر می‌افتد که تمامی سعی و تلاشش را صرف کند تا در کشور خود کار تولیدی و صنعتی بزرگ را پایه‌ریزی کند تا از این راه سهم خود را به میهن و هم‌میهنانش ادا کند.

از آنجا که پدر او در دوره‌ای به کار صابون‌سازی اشتغال داشت، او نیز تا حدودی با تولید مواد شوینده آشنا بود، بنابراین برای آغاز فعالیت تولیدی، به همین زمینه یعنی صنعت شوینده تمایل پیدا کرد و پس از جستجوهای بسیار با افراد و شرکت‌ها، کارگاه کوچکی دایر نمود و در مرحلهٔ اول به ساخت مایع ظرفشویی پرداخت. پس از مدتی، محصولات دیگر نظیر سفیدکننده و پودر لباسشویی، جرم‌گیر، شیشه‌شوی و همچنین نرم‌کنندهٔ البسه تولید کرد و کار خود را توسعه داد. این روند تا اوایل دههٔ ۵۰ ادامه داشت. در سال ۱۳۵۱ بود که فضلی شرکت پاکشو را بنیان نهاد و محصولات اولیهٔ این شرکت با برند گلرنگ و تحت عنوان محصولات شوینده و آرایشی و بهداشتی گلرنگ ثبت شدند.

بازاریابی پودرهای ظرفشویی

فضلی در ابتدا مسئولیت فروش و بازاریابی پودر ظرفشویی اورال را به عهده گرفت و می‌دانست که این محصول به‌علت ناشناس‌بودن ممکن است از طرف مغازه‌دارها مورد توجه واقع نگیرد. همین اتفاق هم افتاد. تمامی مغازه‌های اطراف سبزه‌میدان را سر زد و حتی یک بسته از محصول را هم نتوانست بفروشد.
حاج کریم سود چندانی از فروش محصولات پودر اورال درنیاورد، اما این تلاش‌ها بی‌ثمر نبود و باعث شد که در بازاری که به‌تازگی وارد آن شده‌بود با مغازه‌دارها و کسبهٔ آن‌جا بیشتر آشنا شود و حتی رفاقتی هم بین او و بعضی از کاسب‌ها شکل گرفت. همین رفاقت باعث شد که درد دل را پیش یکی از این رفقای کاسب خود آقای حریری مطرح کند و به او بگوید که اگر کاری مناسب سراغ دارد به وی معرفی کند. آقای حریری پس از چند روز محمدکریم را به آقای نقی‌زاده مختاری (تولیدکنندهٔ پودر برف) معرفی کرد برای فروش محصولاتی به نام فوم که هم پودر ظرفشویی و هم پودر لباسشویی بود.
اوضاع کسب‌وکار مختاری و شرکا هم چندان مناسب نبود و انتظاری از رونق گرفتن کسب‌وکارش توسط جوانی مثل محمدکریم را نداشتند. محمد کریم هم با شور و اشتیاق علاقه‌مند بود که این محصول را برای معرفی و فروش راهی بازار کند. بالاخره بعد از کلی اصرار و صحبت راضی به سپردن محصولات خود به محمدکریم شدند. بعد از اصرارهای محمدکریم و اعتماد کردن آقای مختاری و شرکا یک کیسهٔ یک کیلویی به او دادند تا عملکردش را بسنجند. محمدکریم که در بین مغازه‌داران دوست و آشنا بسیار پیدا کرده‌بود و با حسن خلق باعث رفاقت بین آنان شده‌بود، محصول نمونه را در بازار پیش آقای حریری آورد و ماجرای سخت اعتمادکردن مختاری و شرکایش را برای او تعریف کرد. ده دقیقه از قبول کار نگذشته بود که آقای حریری به محمدکریم سفارش یک کارتن شانزده‌تایی را داد و محمدکریم به سرعت راهی دفتر فروش آقای مختاری شد و این پیروزی بزرگ را به آن‌ها گزارش داد. مختاری و شرکایش از این سرعت عمل محمدکریم متعجب شدند و اعتماد کاملی به او پیدا کردند. آقای حریری چند بسته از پودرهای جدیدی که خریداری کرده‌بود را در جلوی پیشخوان در دید مشتری قرار داد و به تمامی مشتری‌های خود محصولات را معرفی می‌کرد، این معرفی کلامی مغازه‌دار باعث بالا رفتن سطح اعتماد مشتری‌ها می‌شد و به طبع محصولات یکی پس از دیگری فروش می‌رفتند. حریری تمامی ۱۶ بستهٔ پودرها را فروخت و مجدداً به محمدکریم ۵ بسته سفارش داد.
حریری بخاطر علاقه‌ایی که بین او و محمدکریم شکل گرفته‌بود جدا از تبلیغات برای مشتری‌ها، محصولاتی که محمدکریم مسئول فروش آن بود را برای دیگر مغازه‌دارها هم تبلیغ می‌کرد و زمانی که آن‌ها دور هم جمع می‌شدند از کیفیت محصول و فروش خوبشان به آن‌ها می‌گفت. با همین بازاریابی کلامی، مغازه‌ایی نبود که محمدکریم از آن سفارش نگرفته باشد و محصولات پودرهای ظرفشویی و لباسشویی آقای مختاری به‌واسطهٔ محمدکریم راهی کل بازار آنجا شده بود. به‌واسطهٔ فروش خوبی که از پودرهای مختاری داشت، کم‌کم رفت و آمدش با مختاری بیشتر شد و مختاری هم که دید در بازار وضع و اوضاعی به هم زده تصمیم به راه‌اندازی کارخانهٔ تولید پودر زد. پس از گذشت چند مدت مختاری نتوانست از پس ادارهٔ کارخانه بر بیاید و کارخانه را به لاجوردی‌ها فروخت و محمدکریم را نیز به‌عنوان متصدی فروش پودرها به لاجوردی‌ها معرفی کرد. محمدکریم بخاطر رفت‌وآمد در کارخانهٔ تولید پودر که در موازات آن لاجوردی‌ها به تولید سفیدکننده و دیگر محصولات شوینده مشغول بودند کم‌کم با بررسی و دیدن نحوهٔ تولید کار آشنا شد. به‌خاطر آموزش بیشتر به بهانهٔ فروش محصولات هر روز به کارخانه سر می‌زد تا در آخر کاملاً با فرمول ساخت محصولات آشنا شد و راه و روش تولید را آموخت.

شکل‌گیری گلرنگ

پس از فراگیری فرمول‌ها و نحوهٔ تولید محصولات دست به اقدامی جسورانه زد و یک کارگاه کوچک را با یک کارگر احداث کرد که در آن مایع ظرفشویی و سفیدکننده تولید می‌کردند. در این حین خود به بازاریابی محصولات ادامه داد و به هر جایی که ممکن بود برای فروش محصولاتش سر می‌زد. کم‌کم تعداد کارگرها را افزایش داد و تولید را بالاتر برد. قالب‌هایی خاص برای بسته‌بندی محصولات سفارش داد و محصولات خود را در این قالب‌ها به مشتریان خود عرضه کرد. مدتی بعد دست به تولید محصولی شگرف به نام گلرنگ سوپر زد که نوعی پودر ماشین لباسشویی بود. پودری که تولیدش به خاطر بازاریابی محصولات آمریکایی با آن آشنا شد و بعد از آشنایی با فرمول پودر توانست نمونهٔ ایرانی این محصول را با نام گلرنگ سوپر تولید کند.
تولید گلرنگ سوپر کم‌کم کارگاه کوچک حاج محمدکریم را به کارخانه‌ایی ۴۰۰ متری تبدیل کرد. علاوه بر این، محصولات دیگر نظیر سفیدکننده، جرم‌گیر، شیشه‌شوی و همچنین نرم‌کنندهٔ البسه نیز تولید کرد و کار خود را توسعه داد. این روند تا اوایل دههٔ ۵۰ ادامه داشت.