اسفندیار یگانگی

اسفندیار یگانگی مشهور به دکتر اسفندیار یگانگی در سال ۱۲۸۷ خورشیدی در شهر یزد به دنیا آمد. پدرش، بهرام، از تاجران موفق و مادرش مروارید نام داشت. او دو بردار به نام‌های اردشیر و جمشید و دو خواهر به‌نام‌های فرنگیس و مهربانو داشت.

اسفندیار، تحصیلات ابتدایی را در مدرسه دینیاری یزد به پایان رساند و پس از آن راهی تهران شد تا تحصیلات خود را در دبیرستان کالج آمریکایی‌ها ادامه دهد. پس از دریافت دیپلم جهت ادامه تحصیل در رشته اقتصاد به دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک آمریکا رفت و با موضوع پایان‌نامه دکترای « تاریخ پولی و بانکی ایران» توانست فارغ‌التحصیل شود. بلافاصله پس از اتمام تحصیلات به ایران بازگشت و در دانشگاه افسری، به خدمت سربازی و تدریس پرداخت. وی در سال ۱۳۱۹ با مروارید زرتشتی ازدواج کرد و دارای دو پسر به نام‌های رستم و بهرام است.

اسفندیار در زمان تحصیل خود سفری به ایالت کلرادوی آمریکا داشت، و متوجه شد که روش‌های استفاده شده برای آبیاری مزارع در آنجا، با روشهای سنتی آبیاری که آن زمان در ایران انجام می‌شد کاملاً متفاوت است؛ و به جای تکیه بر بارش باران و استفاده از قنات‌ها، از روشهای سیستماتیک نوین و حفر چاه‌های عمیق برای آبیاری مزارع استفاده می‌کنند. همین موضوع انگیزه‌ای شد تا او برای پیشرفت کشاورزی مزارع و باغات ایران تکنیک آبیاری نوین را به ایران بیاورد. یگانگی را پدر آبیاری نوین در ایران می‌دانند. او در خرداد ماه سال ۱۳۲۳ با کمک یکی از مهندسین آمریکایی بنام «جک ریشارد» که قبلاً تجربه حفر چاه عمیق در همدان را داشت، اولین چاه عمیق کشاورزی ایران را حفر کرد. یکی دیگر از نخستین چاه‌های عمیقی که توسط یگانگی حفر شد، چاه عمیقی است که در آرامگاه زرتشتیان تهران (قصر فیروزه) قرار دارد و تا به امروز از آن بهره‌برداری می‌شود. اگر چاهی به آب مناسب نمی‌رسید هزینه‌ای دریافت نمی‌کرد و برای نیازمندان به رایگان چاه حفر می‌کرد. شیراز، اولین شهر ایران بود که از شبکه آب لوله‌کشی مدرن بهره‌مند شد.[۱۴] در ابتدا آب تصفیه خانه این شهر تنها از دو رشته قنات تأمین می‌گردید ولی پس از مطالعاتی که مهندسین مشاور انگلیسی انجام دادند مشخص شد که آب قناتها کافی نبوده و آلوده نیز هستند و نیاز به حفر چاه‌های عمیق می‌باشد،[۱۵] بنابراین برای تأمین آب کافی و سالم، چاه‌های عمیقی توسط آبیاری یگانگی حفرشد و با تأمین آب مورد نیاز تصفیه خانه، دستگاه آب شیراز افتتاح گردید. همچنین، اسفندیار برای تامین آب مسجدی به درخواست آیت‌الله بروجردی چاه آبی کَند و  پس از اتمام کار و تأمین آب مسجد، هیچگونه وجهی بابت دستمزد انجام کار دریافت نکرد و آن را به رایگان انجام داد که موجب خشنودی و تحسین بروجردی و مردم قم شد. علاوه بر این، پس از زمین لرزه بویین زهرا که در سال 1341 اتفاق افتاد نیز، اسفندیار به رایگان برای هموطنان خود چاه عمیق حفر کرد.

اسفندیار یگانگی مبتکر صنعت نفت و گاز بود و به همراه محسن و محمود خلیلی در ۱۸ مرداد ۱۳۳۲، شرکت بوتان را جهت توزیع گاز مایع به خانه‌ها تأسیس کردند.

از دیگر فعالیت‌های وی ساخت درمانگاه خیریه‌ای بنام پدرش (بهرام اردشیر یگانگی) در ۷ خرداد ۱۳۳۹ بر روی زمینی متعلق به انجمن زرتشتیان تهران بود. 

فعاليت سياسي وي از دوره بيستم مجلس آغاز گرديد. یگانگی پس از رستم گیو، به مدت ۴ دوره پی در پی یعنی از دوره بیستم تا دوره بیست وسوم، نماینده ایرانیان زرتشتی در مجلس شورای ملی بود.

یکی دیگر از خدماتی که اسفندیار یگانگی به جامعه زرتشتیان ارائه کرد، برگزاری همایشهایی بنام کنکاش یگانگی است، که اولین جلسه این کنکاش در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۳۶ با حضور وی در تالار انجمن زرتشتیان تهران تشکیل شد. در این کنکاش، شرکت کنندگان، به رایزنی و هم‌اندیشی پیرامون مسائل مختلف جامعه زرتشتی می‌پردازند و برای حل آن‌ها راهکارهای مؤثر پیدا می‌کنند. برگزاری این کنکاش با گذشت بیش ار چندین سال همچنان ادامه دارد.

اسفندیار یگانگی در ۲ مهر ۱۳۵۱ خورشیدی بر اثر بیماری دیابت در مایو کلینیک، ایالت مینه سوتا آمریکا درگذشت. وی در این هنگام ۶۴ سال داشت و پس از مرگ به ایران آورده شد تا در آرامگاه زرتشتیان تهران به خاک سپرده شود